Mitologizacje słowiańszczyzny w twórczości polskiego działacza na śląsku cieszyńskim Pawła Stalmacha (1824–1891)
DOI:
https://doi.org/10.7494/human.2024.23.1.6313Słowa kluczowe:
Cieszyn, mitologizacja, Śląsk Cieszyński, Paweł Stalmach, SłowiańszczyznaAbstrakt
Głównym celem artykułu jest analiza i interpretacja Cieszymira i Ksiąg Rodu Słowiańskiego, dwóch tekstów autorstwa Pawła Stalmacha (1824–1891), polskiego działacza narodowego na Śląsku Cieszyńskim. Stalmach, korzystając z zebranych danych, przekazów i legend, przedstawia zmitologizowaną kulturę i religię Słowian, a także historię Cieszyna i Śląska Cieszyńskiego. Refleksja zawarta w artykule dotyczy również roli, jaką Cieszymir i Księgi Rodu Słowiańskiego odegrały w społeczno-politycznej działalności autora. Analiza została przeprowadzona na podstawie narratywistycznych koncepcji Haydena White’a i Franka Ankersmita oraz zdefiniowanych przez Jerzego Topolskiego mechanizmów mitologizacji (uniwersalizację, mistyfikację, deifikację czy gloryfikację, stereotypizację i profetyzację). Przedstawiony przez Stalmacha obraz przeszłości zawiera niemal wszystkie wyróżnione mechanizmy mitologizacji. Zarówno z Cieszymira, jak i z Ksiąg Rodu Słowiańskiego wyłania się niezwykle pozytywny obraz Słowian. Teksty stanowiły element działalności społeczno-politycznej Stalmacha, zmierzającej ku tworzeniu lokalnej polskiej wspólnoty na Śląsku Cieszyńskim.
Downloads
Downloads
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Copyright (c) 2024 © Wydawnictwa AGH, Kraków 2024, Creative Commons CC-BY 4.0 License
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:1) Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
2) Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
3) Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
Accepted 2024-05-23
Published 2024-06-30
