Czy otwartość na sprzeczne zasady moralne może być lekiem na polaryzację polityczną? Teoria Fundamentów Moralnych Jonathana Haidta.
DOI:
https://doi.org/10.7494/human.2025.24.1.7081Słowa kluczowe:
Teoria Fundamentów Moralnych, polaryzacja polityczna, racjonalnośćAbstrakt
Esej analizuje Teorię Fundamentów Moralnych (MFT) Jonathana Haidta i jej zastosowanie do wyjaśnienia polaryzacji politycznej. Omówione są trzy główne zasady moralności i sześć uniwersalnych fundamentów moralnych zaproponowanych przez Haidta, jak i wzbudzające kontrowersje twierdzenie, że prawica korzysta z szerszego wachlarza wrodzonych intuicji moralnych. Mimo wielu zastrzeżeń teoretycznych i metodologicznych do MFT, pozostaje ona wpływowym modelem wyjaśniającym różnice ideologiczne i polityczne. Pozornie MFT prowadzi do pesymistycznych wniosków, że racjonalne argumenty nie mają większego znaczenia i nie redukują podziałów światopoglądowych. Jednakże świadomość uniwersalnych ograniczeń poznawczych oraz różnorodnych matryc moralnych jest niewątpliwie wartościową perspektywą poszerzającą pole działania dla depolaryzacji społecznej.
Pobrania
Pliki dodatkowe
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 © Wydawnictwa AGH, Kraków 2024, Creative Commons CC-BY 4.0 License
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:1) Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
2) Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
3) Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
